Historia związku

Działalność Ogólnopolskiego Związku Zawodowego Straży Ochrony Kolei

Odradzający się po zakończeniu stanu wojennego ruch związkowy na kolei skupiał swoją działalność wokół Sekcji Krajowej Kolejarzy NSZZ „Solidarność” i OPEZET- wskiej Federacji Związków Zawodowych Pracowników Kolejowych. Jak zaznacza Z. Sobolewski, wśród kolejarzy wzrastało przekonanie, że PKP musza się zrestrukturyzować. / Z. Sobolewski, NSZZ „Solidarność”, dz. cyt…, s. 129/ W sierpniu 1989 roku dochodzi na kolei do otwartych protestów przeciwko niskim zarobkom. Podkreślano też potrzebę zmian ustawy o przedsiębiorstwie PKP. Rozpoczęły się rozmowy pomiędzy SKK „S”, OPEZET –wską Federacją Związków Zawodowych Pracowników Kolejowych a Dyrekcją Generalną PKP. Jednocześnie trwały zmiany organizacyjne w SOK. W 1985 r. wydzielono z zależności służbowej Rejonów Przewozów Kolejowych i Dyrekcji Rejonów Przeładunkowych Komendy Rejonowe Służby Ochrony Kolei, likwidując w ten sposób jeden szczebel zarządzania. Komendant Rejonowy Służby Ochrony Kolei stał się zwierzchnikiem służbowym pracowników zatrudnionych na terenie działania Komendy Rejonowej. Po raz pierwszy w swojej historii, służba stała się samodzielna, wydzielona ze struktur innych jednostek kolejowych. Dzięki temu Służba Ochrony Kolei stała się bardziej operatywna i efektywna. Taki stan rzeczy przetrwał jedynie pięć lat, gdyż w roku 1990 w wyniku przekształceń strukturalnych w przedsiębiorstwie państwowym Polskie Koleje Państwowe padła propozycja, aby Służbę Ochrony Kolei usytuować w nowo powstających stacjach obszarowych, a następnie stacjach rejonowych Polskich Kolei Państwowych. Mimo ustawowego zapisu, który przewidywał dla służby rolę organu ogólnozakładowego ochraniającego całość majątku przedsiębiorstwa Polskich Kolei Państwowych, kolejne akty wykonawcze sankcjonowały włączenie Służby Ochrony Kolei w struktury organizacyjne stacji rejonowej PKP. Ostatecznie taki model zarządzania umocowało zarządzenie Nr 37 Dyrektora Generalnego PKP z dnia 25 września 1991 roku. Jedynie w trzech Dyrekcja Okręgowych Kolei Państwowych (Pomorskiej, Południowej, Północnej) rozwiązano komendy rejonowe Służby Ochrony Kolei, a podstawowe jednostek organizacyjnych SOK, którymi były wartownie Służby Ochrony Kolei, zostały podporządkowane naczelnikom stacji rejonowych. W ten sposób przywrócono podwójne zarządzanie służbą. W pozostałych pięciu Dyrekcjach Okręgowych Kolei Państwowych, w dalszym ciągu funkcjonowały komendy rejonowe Służby Ochrony Kolei, jako zakłady pracy dla pracowników Służby Ochrony Kolei. W 1994 roku Służba Ochrony Kolei ulega kolejnym zmianom organizacyjnym. Na podstawie zarządzenia Nr 14 Ministra Transportu i Gospodarki Morskiej funkcjonowanie jednostek (komórek) organizacyjnych w strukturze przedsiębiorstwa PKP określa statut przedsiębiorstwa, a także właściwe regulaminy organizacyjne.

Przeprowadzone zmiany organizacyjne w SOK sprawiły, że wielu działaczy związkowych i nie tylko, nie wiedziało, o co w tym wszystkim chodzi? Wśród sokistów zaczęło przeważać przekonanie, że o sprawach SOK winni decydować sami sokiści. Ta atmosfera powodował chęć do działania. Uznając potrzebę jedności działania pracowników, zajmujących się ochroną życia i zdrowia oraz utrzymania ładu, porządku i ochrony mienia PKP - w obronie i interesów społecznych oraz zawodowych pracowników Służby Ochrony Kolei - utworzony zostaje na mocy Uchwały, podjętej w dniu 28 lutego 1995 roku przez 12 założycieli, Komitet założycielski Ogólnopolskiego Związku Zawodowego SOK. W dniu 17 maja 1995 roku Tymczasowa Rada Główna Ogólnopolskiego Związku Zawodowego SOK wystosowała Apel do wszystkich funkcjonariuszy SOK, w którym informowała, że „w dniu 5 maja 1995 r., Sąd Wojewódzki w Warszawie zarejestrował Statut Ogólnopolskiego Związku Zawodowego SOK”. Powstał nasz związek, głosił apel, aby móc lepiej, skuteczniej, bardziej efektywnie i dynamicznie bronić interesów wszystkich funkcjonariuszy SOK. Powstał w interesie naszej społeczności, aby walczyć o wysoką rangę, prestiż munduru funkcjonariusza SOK wśród braci kolejarskiej. Mamy swoją godność, ambicje i rozwiązania, mamy oddaną kadrę, natomiast mamy, podkreślali autorzy apelu, trudności w zrozumieniu naszych intencji przez osoby z poza służby. Musimy sami podjąć i zorganizować adekwatną przeciwwagę - uczynimy to organizując się”. / Archiwum OZZ SOK w Warszawie, Treść Apelu została w dniu 17 maja 1995 r. przesłana do wszystkich jednostek SOK, Dyrekcji Generalnej PKP oraz do rady Branżowej SOK przy Federacji ZZP PKP./

Historia OZZ SOK ciąg dalszy w PDF - kliknij by przeczytać lub pobrać